ALİAĞA KENT KİTAPLIĞI’NIN 9.YAYINI “ALİAĞA VE ÇEVRESİNDEKİ ANTİK KENTLER”
Aliağa’nın 8 bin 500 yıllık uygarlık birikimini, kültürünü, coğrafik yapısını, arkeolojisini ve balıkçı kasabasından dev bir sanayi kentine hızla dönüşümünü kültür yayınları ile gelecek nesillere ulaştırmayı amaç edinen Aliağa Belediyesi, bu kapsamdaki çalışmalarını aralıksız sürdürüyor.
Tisna, Myrina ve Gryneion ile Aiol kentlerinin en büyüğü ve en önemlisi olan Kyme’ye ev sahipliği yapan Aliağa’nın zengin tarihini gün yüzüne çıkartmak isteyen Aliağa Belediyesi, son dört yıldır tarih ve arkeoloji alanındaki akademik çalışmalara büyük destek veriyor. Akademik alanda yapılan çalışmalar, akademisyenler tarafından ortaya çıkarılan on binlerce gravür, resim, harita, fotoğraf gibi tarihi belge niteliğindeki bilgiler derlenerek “Aliağa Kent Kitaplığı” adı altında eşsiz bir arşiv oluşturuluyor.
Kurulduğu 1952 yılından bugüne kültür alanında özellikle son dört yılda yaptığı akademik araştırmalar ile dev bir kültür hamlesi başlatan Aliağa Belediyesi, Aliağa hakkında bugüne kadar yapılmış birçok araştırmayı, tarihsel belge niteliğindeki yüzlerce yerli ve yabancı belgeyi “Aliağa Kent Kitaplığı” adı altında yayımladığı kitaplarda derliyor.
“Aliağa Kent Kitaplığı” Aliağa Belediyesi basın danışmanlığı koordinesi altında basın bürosu tarafından 19 kitap olarak projelendirildi. Yunan, Alman, Macar, Avusturya, Bulgaristan, İngiliz, İtalyan, ABD Boston ve İngiltere British Müzesinde yer alan Aliağa ile ilgili kaynaklar bir araya getirildi ve bir kısmı konunun uzmanları tarafından Türkçeye çevrildi.
19 kitap olacak şekilde derleme çalışmaları sonlandırılan altı kitap basılarak okuyucu ile buluştu. Yedi kitap da baskı aşamasında. Altı kitabın da yazım aşaması devam ediyor.
“Aliağa Kent Kitaplığı”ndaki eserler okurlara, tarih severlere ve tüm akademi bilim dünyasına ücretsiz olarak hediye ediliyor. Vatandaşlar kitaplara Aliağa Belediyesi Hilal Masa’dan, Aliağa Belediyesi Nadir Nadi Kütüphanesi’nden, belediye dış hizmet birimlerinden ve muhtarlıklardan ücretsiz edinebiliyor.
Aliağa Belediyesi, “Aliağa Kent Kitaplığı” adı altında yayımladığı 120 sayfalık “Aliağa’nın Antik Kentleri” kitabının 2. Basımını, 436 sayfalık “Aliağa Çevresi ile Birlikte, Güzelhisar” kitabının Düzeltilmiş 3. Baskısını, 320 sayfalık “Myrina ve Gryneion, Arkeolojik Yüzey Araştırmaları” kitabının 1. Ciltini, 600 sayfalık “İlkçağdan 21. Yüzyıla, Aliağa Tarihi” kitabı, 398 sayfalık “Arkeoloji, Tarih, Coğrafya, Turizm ve Kültürüyle, Geçmişten Günümüze 1. Aliağa Sempozyumu Bildirileri” kitabı ile 446 sayfalık “Myrina ve Gryneion, Arkeolojik Yüzey Araştırmaları, Son Araştırmalar ve Disiplinler Arası Çalışmalar, 2.Cilt”i tarih severlerin ve akademi dünyasının hizmetine sundu.
Toplam 2 bin 320 sayfadan oluşan kitapları edinemeyen okurlar başucu niteliğindeki kitapların pdf formatlarına http://aliaga.bel.tr/yayinlarimiz/ bölümünden ulaşabiliyor. Vatandaşlar kitapları cihazlarına indirebiliyor, okuyabiliyor hatta görme engelli vatandaşlar için oluşturulmuş sesli kitap uygulaması sayesinde de kitapları dinleyebiliyor. Ayrıca, Aliağa Belediyesi tarih severler için tüm kitapları pdf formatlarında CD ve Mini DVD olarak da vatandaşlarına sunuyor.
“ALİAĞA VE ÇEVRESİNDEKİ ANTİK KENTLER”
“Aliağa ve Çevresindeki Antik Kentler” Aliağa Kent Kitaplığı’nın 9.yayını olarak kitaplıklardaki yerini alacak. Basım aşamasında olan eserin editörlüğünü Adnan Menderes Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü Klasik Arkeoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Murat Çekilmez üstlendi.
ÖNSÖZ / MURAT ÇEKİLMEZ
“Aliağa ve Çevresindeki Antik Kentler, Kyme, Myrina, Gryneion, Tisna, Elaia, Aigai, Larisa” adlı bu eser, İzmir ili, Aliağa ilçesi ve çevresinde yer alan antik çağdaki Aiolis Bölgesi kentlerini bu bölgelerde yaşayanlara tanıtmayı amaçlamaktadır. Çalışmada yer alan antik yerleşimler, kazı ve yüzey araştırmalarının yürütücüleri tarafından ele alınmış olup son bilimsel veriler değerlendirilmektedir. Elinizde bulunan bu eserdeki amacımız, Aliağa ve çevresinde yer alan antik kentlerde yürütülen kazı ve araştırmalarda elde edilen veriler ve bulguların toplu bir şekilde bilim dünyasına sunulmasıdır.
Aliağa’nın 6 km. güneyinde ve ilçe sınırlarında yer alan Kyme antik kentinde, 2008 yılından itibaren İtalya’daki Calabria Üniversitesi öğretim üyesi Doç. Dr. Antonio La Marca kazı başkanlığını yürütmektedir. Son yıllardaki çalışmalar agora, stoa, tiyatro, küçük tapınak, sütunlu yol, yerleşim bölgesi ve Helenistik sur duvarında devam etmektedir. Çalışmanın ilk makalesinde Kyme antik kenti, Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Arkeoloji Anabilim Dalı Yüksek Lisans Programı öğrencisi Arkeolog Pınar Taşpınar tarafından sunulmuştur. Araştırmacı “Kyme Doğu Nekropolü (HABAŞ Kurtarma Kazısı, 2010-2011) Figürinleri” adlı yüksek lisans tezini Adnan Menderes Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi, Arkeoloji Bölümü öğretim üyesi Doç. Dr. Murat Çekilmez danışmanlığında 2018 yılından itibaren yürütmektedir.
Adnan Menderes Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi, Arkeoloji Bölümü öğretim üyesi Doç. Dr. Murat Çekilmez tarafından yürütülen Myrina ve Gryneion antik kentleri arkeolojik yüzey araştırması (MYGAR), T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü'nün izinleriyle 2015 yılından itibaren gerçekleştirilmektedir. Elinizde bulunan bu çalışmada Myrina ve Gryneion kentlerindeki arkeolojik yüzey araştırmaları ve elde edilen buluntular ayrıntılı olarak Araştırma Başkanı Doç. Dr. Murat Çekilmez tarafından sunulmuştur.
Adnan Menderes Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi, Arkeoloji Bölümü öğretim üyesi Dr. Öğr. Üyesi Emre Erdan tarafından yürütülen Tisna antik kenti ve yakın çevresi arkeolojik yüzey araştırması Kültür ve Turizm Bakanlığı, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü'nün izinleriyle 2018 yılından itibaren gerçekleştirilmektedir. Aiolis Bölgesi'nin küçük olmasına rağmen erken dönemleri için önemli merkezlerinden biri olarak gösterilen Myrina antik kentinin güneydoğusundaki Tisna, İzmir ili, Aliağa ilçesinin doğusunda, Uzunhasanlar Mahallesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Çandarlı Körfezi'ne tepeden bakar şekilde yaklaşık 250-300 m yüksekliğinde kurulduğu tespit edilen Tisna antik kenti verimli bir tarım arazisi tarafından çevrelenmiştir. Hakkında çok fazla bilgi sahibi olmadığımız Tisna antik kenti ve kalıntılarıyla birlikte elde edilen buluntular ayrıntılı olarak Araştırma Başkanı Dr. Öğr. Üyesi Emre Erdan tarafından sunulmuştur.
Elaia antik kenti, İzmir İli, Aliağa İlçesi'nin yaklaşık 20 km kuzeyinde, Çandarlı Körfezi kıyısında, kalıntıları bugünkü Zeytindağ-Kazıkbağları mevkiinde uzanan eski bir Aiol liman kentidir. Kent, batısındaki Kaikos (Bakırçay) Nehri'nin Ege Denizi'ne karıştığı deltası ile kuzey ve doğu tarafında uzanan dağ silsileleri arasına konumlanmıştır. Pergamon Kazı Başkanı Prof. Dr. F. Pirson yönetiminde gerçekleştirilen Elaia yüzey araştırmalarında elde edilen son veriler, Manisa Celal Bayar Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi, Arkeoloji Bölümü’nden Dr. Öğr. Üyesi. Güler Ateş tarafından sunulmuştur. Çalışmada antik yazılı kaynaklarda Elaia, ilk araştırmalar, 2006-2011 yılları arasındaki yüzey araştırması ve son bulgular ışığında Elaia kentine ait bilgiler yer almaktadır.
Manisa ili sınırlarında yer alan Aigai, antik dönemde Aspordene, günümüzde Yunt Dağı olarak isimlendirilen dağ silsilesindeki Gün Dağı üzerinde kurulmuştur. Yunt Dağı idari açıdan Manisa ve İzmir il sınırları içinde yer almaktadır. Kazılar 2004-2016 yılları arasında, Ege Üniversitesi Arkeoloji bölümünden Prof. Dr. Ersin Doğer başkanlığındaki ekip tarafından yürütülmüştür. 2017 yılından itibaren gerçekleştirilen çalışmalar ise Manisa Celal Bayar Üniversitesi Arkeoloji bölümünden Doç. Dr. Yusuf Sezgin’in başkanlığındaki bilim insanları ve öğrencilerin katılımıyla yürütülmektedir. Araştırmacı Aigai antik kentini değerlendirdiği çalışmasında, kentin detaylı tarihçesini ele almıştır. Daha sonra kentin adının anlamı ve ekonomisi, araştırma tarihçesi ve kentte saptanan yapılar anlatılmaktadır. Bu kapsamda bouleuterion, agora, macellum, nekropolis, Athena Kutsal Alanı, tiyatro, kent kapıları, kilise ve sanayi mahallesi gibi önemli yapılar değerlendirilmiştir.
Antik Larisa şehrinin kalıntıları Menemen ile Aliağa arasında, Buruncuk Mahallesi’nin üst kısımlarında yer almaktadır. İzmir-Çanakkale karayolunun hemen üzerinde yer alır. Larisa, Dumanlı Dağ olarak bilinen dağ kütlesinden Gediz Ovası’na doğru bir yarımada gibi uzanır. Gediz Nehri (antik adıyla Hermos) Larisa’ya çok yaklaşarak şehrin hemen güneyinden geçer. Larisa küçük bir şehirdir, yerleşim alanı 2-3 km’lik bir eksen üzerindedir. Bugün antik kalıntıların olduğu araziye kızıl-kahverengi volkanik kayaçların görüntüsü, yer yer kayalık uçurumlar egemendir. Antik kent ve burada yapılan çalışmalarda elde edilen veriler İstanbul Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Öğretim Üyesi ve Larisa yüzey araştırmaları başkanı Prof. Dr. Turgut Saner tarafından ele alınmıştır.
Aliağa ve çevresindeki antik kentler kitabı projesinin gerçekleşmesindeki emekleri nedeniyle makalelerin yazarları olan antik kentlerin araştırma ve kazı başkanları hocalarıma çok teşekkür ederim. Çalışmanın her aşamasında desteklerini gördüğümüz ve ömrünü adeta Aiolis Bölgesi kentlerinin araştırılmasına adamış, karış karış kentleri dolaşan Ege Üniversitesi Arkeoloji Bölümünden emekli öğretim üyesi Prof. Dr. Ersin Doğer’e teşekkürü borç bilirim.
Bu çalışmanın yayınlanmasına destekleri dışında, başlangıcından itibaren arkeoloji ve tarih ve kültürel miras araştırmalarına büyük katkılar sağlayan, Aliağa, Anadolu tarihi ve arkeolojisi sevdalısı Aliağa Belediye Başkanı Serkan Acar’a teşekkür ederim.
Müze eserleri, antik kentler, kazı ve yüzey araştırmalarında elde edilen eserlerin yayın çalışmalarının artması temennisiyle, saygılarımla.
İÇİNDEKİLER
1. Kyme Antik Kenti - Pınar TAŞPINAR
1. Kyme’nin Konumu ve Tarihçesi
2. Kyme’de Yapılan Kazı ve Araştırmalar
3. Kyme’de Yer Alan Kalıntılar
2. Myrina Antik Kenti – Murat ÇEKİLMEZ
1. Myrina, Kalabasar (Öteki) Tepe
2. Myrina Agorası
3. Myrina Tiyatrosu
4. Myrina Limanı
5. Myrina Nekropolü
6. Myrina Su Yolları ve Kalem Tepe Araştırmaları
7. Myrina Territoriumu Araştırmaları
3. Gryneion Antik Kenti - Murat ÇEKİLMEZ
1. Gryneion’un Konumu ve Çevresi
2. Arkeolojik Yüzey Araştırması Alanı
3. Tarihçe ve Yapılan Araştırmalar
4. Conze ve Diğerlerinin Araştırmaları (Altartümer von Pergamon, 1912)
5. Apollon Tapınağı Araştırması
6. Apollon Tapınağının Korusu Konusundaki Araştırmalar
7. Nekropol’den Bulunan Seramikler Konusundaki Araştırmalar
8. Yüzey Araştırmalarında Bulunan Arkeolojik Veriler
4. Tisna Antik Kenti - Emre ERDAN
1. Konum ve Topografya
2. Araştırma Tarihçesi
3. Tisna Adının Kökeni
4. Arkeolojik Veriler
5. Tisna Antik Kenti ve Yakın Çevresi Yüzey Araştırması: Kapsam, Beklentiler ve Araştırma Programı
5. Elaia Antik Kenti - Güler ATEŞ
1. Antik Yazılı Kaynaklarda Elaia
2. İlk Araştırmalar
3. 2006-2011 Yılları Arasındaki Yüzey Araştırması
4. Son Bulgular Işığında Elaia Kenti
6. Aigai Antik Kenti - Yusuf SEZGİN
1. Aigai Antik Kentinin Tarihçesi
2. Aigai Adının Anlamı ve Kent Ekonomisi
3. Araştırma Tarihçesi
4. Aigai Antik Kentinin Yapıları
5. Aigai Bouleuterionu (Halk Meclisi Binası)
6. Aigai Agora Binası
7. Aigai Macellum’u (Et-Balık Pazarı)
8. Aigai Nekropolisi (Mezarlık)
9. Aigai Athena Kutsal Alanı
10. Aigai Kent Kapısı – Demirkapı
11. Aigai Kent Kapısı - Yenikapı
12. Aigai Tiyatrosu
13. Aigai Bizans Dönemi Kilisesi (Doğu Kilise)
14. Aigai Sanayi Mahallesi (ADA 1)
15. Aigai’da Sarnıçlar ve Su Sistemleri
16. Aigai’da Antik Yollar
7. Larisa (Buruncuk) Antik Kenti - Turgut SANER
1. Yerleşim Özellikleri
2. Larisa Batı – Hükümdar ve Saraylar Mahallesi
3. Larisa Batı – Şehirli Seçkinler
4. Larisa Doğu – İşçiler ve Hizmet Edenler
5. Larisa’nın Kültürel İçeriği Üzerine Düşünceler
GAZETELERİMİZ
GÜNAYDIN EGE GAZETESİ www.gunaydinege.net
BAKIRÇAY GAZETESİ www.bakircay.com
EGE HÂKİMİYET GAZETESİ www.egehakimiyet.com
FOTO HABER GAZETESİ www.fotohaber.com.tr
VAZİYET GAZETESİ www.yenivaziyet.com
YENİ VİZYON GAZETESİ www.yenivizyon.net
ARASTA GAZETESİ www.arastahaber.com
ALİAĞASPOR GAZETESİ www.aliagaspor.com
SAZAN MİZAH GAZETESİ www.yenisazan.com
İNTERNET SİTELERİ İÇİN TIKLAYINIZ
ALİAĞA HABER www.aliagahaber.com
ARASTA HABER www.arastahaber.com
YENİ SAZAN www.yenisazan.com
YENİ VAZİYET www.yenivaziyet.com
YENİVİZYON www.yenivizyon.net
ALİAĞA TARİHİ www.aliagatarihi.com
GÜNAYDIN ALİAĞA www.gunaydinaliaga.com
ALİAĞASPOR www.aliagasport.com
ALİAĞAMIZ www.aliagamiz.com
BAKIRÇAY www.bakircay.com
EGE HÂKİMİYET www.egehakimiyet.com
GÜNAYDIN İZMİR www.gunaydinizmir.com
AZİZ İZMİR www.azizizmir.com
EGE RAPOR www.egerapor.com
EGE İLAN www.egeilan.net
EGE İHALE www.egeihale.com
ALFA TİVİ www.alfativi.com
EGE VİDEO www.egevideo.com
EGEPLAY www.egeplay.com
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.