İzmir Fayı Geri Sayıma Başladı

İZMİR FAYI GERİ SAYIMA BAŞLADI

7 Ağustos 1999'da merkezi Kocaeli-Gölcük olan 7.4 büyüklüğünde gerçekleşen çok büyük can ve mal kaybına neden olan deprem hepimiz için bir milat oldu. O dönemden bu zamana kadar gelişen bir şey oldu mu? Muhakkak oldu. Ciddi yatırımlar ve çalışmalar yapıldı. Ancak yeterli mi? O biraz soru işareti. Daha fazla çalışma daha fazla bütçe ayrılması gerekmektedir. Çünkü insan canından hiçbir şey daha değerli olmaz. Bugün 19. Yılını anıyoruz. 29. Ve 39. Yıl dönümlerini de göreceğiz. Umarın aynı tedbirleri almamız gerektiğini tekrarlamayız.

Gerçek anlamda 1999 depreminde 1 kişi hayatını kaybetmiştir. O da fay kırığına düşen bir bekçimizdir. Geriye kalan tüm insanlarımız ihmaller ve bilinçsizliklerden dolayı hayatlarını kaybetmişlerdir. Birçok kişi İstanbul depreminden bahsediyor ancak İzmir’de meydana gelebilecek yaklaşık 6.5 büyüklüğünde bir deprem daha ciddi sıkıntılara neden olacaktır. Belki İzmir’in tektonik yapısından kaynaklı bir İstanbul depremi kadar 7 büyüklüğünden büyük bir deprem beklenilmiyor ancak risklerimiz fazla. Çünkü İzmir’in nüfus yoğunluğunun en çok olduğu yapılaşmanın altındaki zemin çok zayıf alüvyon tabakasından ibaret, bu zemine yapılmış yapılarımızın yaşı miadını doldurmuş durumda, mühendislik hizmeti almamış on binlerce bina var, vatandaşlarımız unutkan ve bilinçsiz. Tüm bunları bir araya getirdiğimizde İstanbul’da beklenen 7 ve üzeri büyüklükte bir deprem beklenmemekle birlikte 6.2 – 6.6 arası bir deprem meydana gelse dahi can ve mal kayıpları ciddi oranda olabilir. Geçen yılı gördük. Kuzeyden güneye kadar tüm sahil şeridimiz ciddi depremler yaşadı. Hepimiz korktuk. Bu bize çok güzel bir uyarıda bulunuyor. O da İzmir Körfezinin fokurdadığıdır. “gel beni incele” gel beni araştır” yoksa sizin başınıza bela olacağım diyor. Bizler ne yapıyoruz. Bir şey olmaz mantığı ile hayatımıza devam ediyoruz. İlk yapılacak çalışmalardan biri İzmir körfezinin fay durumunu incelemek olmalıdır.

Bizler Jeofizik Mühendisleri Odası olarak birçok parametresi olan depreme karşı herkesi sorumluluk almaya davet ediyoruz. Karamsarlığı düşmek ve depremden korkmak yok. Deprem doğal bir afettir. Öncesini, anını ve sonrasını planlamak gerekir. Bu plan tek bir kurumun veya mecranın yapacağı plan değil, hepimizin üzerine düşecek sorumluluklarla üstesinden gelinebilecek bir durumdur. Devletimiz insanlarımızın sosyal donatılarını koruyarak İzmir’de daha da hızlandırmasını sağlamadır. Vatandaşlarımız, temel afet bilincini artırarak deprem öncesi yapısal olmayan malzemelerini sabitleyerek ve deprem anında doğru hareketlerle can kaybı riskini azaltabilirler. Bilinmelidir ki 1999 depreminde 1000 kişiye yakın insanımız yapısal olmayan eşyalardan dolayı hayatlarını kaybettiler. Yerel yönetimlerin sorumluluğu ve yapabilecekleri biraz daha fazla diyebiliriz. Eğitimler, kuracakları ekipler ile tatbikatlar, deprem hazırlıkları, simülasyon gösterileri ile deprem bilinci ve farkındalık düzeyini artırıcı çalışmalar yapmalıdırlar. Sahte zemin etüt raporları son zamanlarda artmakta, bunları engellemek tüm belediyelerde jeofizik mühendislerinin istihdamı ile gerçekleşebilir. Tüm belediyelerin afet sonrası toplanma alanlarını tekrar revize edip artırmalılar. Bu şekilde vatandaşlarımız bir deprem sonrası evlerinden çıktıklarında nerede toplanacaklarını bilmeli ve orada uzman ekiplerin gelmesini beklemelilerdir. Mahalle muhtarları ile işbirliğine girilip mahalle mahalle Toplum Afet Gönüllüsü ekiplerinin oluşturulması sağlanmalıdır. AFAD çok tecrübeli ve güçlü bir arama kurtarma ekibine sahiptir. Ancak İzmir’de olabilecek ciddi bir depremde onlarda eksik kalabileceklerdir. Yerel yönetimlerin bir diğer amaçlarından biri de belediyelerine ait arama kurtarma ekipleri oluşturarak bir deprem anında AFAD ekibine yardımda bulunmalarıdır. Yerel yönetimler tüm bu söylediklerim konular hakkında çalışmalarını hızlandırmalılardır.

Gelelim herkesin merak ettiği bir başka konuya. 1778 yılında meydana gelen ve İzmir’de taş taş üstünde bırakmayan büyük depremin tekrarlama periyodunun ne zamana gelebilecek olmasına. DEÜ Jeofizik Mühendisliği Bölümü Sismoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyelerinden aldığımız bilgiye göre, İzmir Fayı üzerinde; M.S.177 ile 03.07.1778 tarihleri arasındaki 1601 yıllık zaman dilimi içinde; Her 320 yılda bir M6.4 ve üzeri büyüklükte toplam 5 adet deprem meydana gelmiştir. Yani M 6.4 büyüklüğündeki depremin tekrarlanma periyodu 320 yıl. En son meydana gelen depremin tarihi 03.07.1778 (şiddet bağıntısında hareketle, ~M 6.6 büyüklüğüne denk gelen bir deprem). Bu durumda 1778’den sonraki depremin normalde 2098 yılında meydana gelmesi beklenir. Aynı şekilde yine İzmir Fayı üzerinde; M.S.177 ile 09.12.1895 tarihleri arasındaki 1718 yıllık zaman dilimi içinde; Her 123 yılda bir M6.0 ve üzeri büyüklükte deprem meydana gelmiş(toplam 14 adet). Yani M6.0 büyüklüğündeki depremin tekrarlanma periyodu 123 yıl. En son meydana gelen depremin tarihi yine 09.12.1895 (şiddet bağıntısında hareketle, ~M6.2 büyüklüğüne denk geliyor demiştik). Bu durumda 1895’den sonraki depremin normalde 2018 yılında meydana gelmesi beklenir. Şu ana değin İzmir fayı bu büyüklükte bir depreme kaynaklık etmiş değil.

Somut verilere göre bilgi vermek gerekirse, son 2 bin yılda İzmir ve yakın çevresinde büyüklüğü 7’den fazla olan tek deprem var. O da M.S. 177 yılında meydana gelen M7.4 büyüklüğündeki Göztepe-İzmir depremidir. Bunun dışında, ortalama her 320 yılda bir 6.4 ve üzeri büyüklükteki bir depreme kaynaklık eden İzmir Fayı için, 2098 yılına gelmeden çok daha önce deprem üretebilir demek doğru değildir.

İzmir Büyükşehir Belediyesi, AFAD ve Dokuz Eylül Üniversitesi arasında yürütülen bir TÜBİTAK projesi kapsamında 2008 yılında 20 istasyondan oluşan İzmirNetivme-ölçer yerel deprem istasyon ağı verileri, 7/24 Dokuz Eylül Üniversitesi Jeofizik Mühendisliği Bölümü Sismoloji Laboratuvarı akmaktadır. Son 10 yıllık deprem konumları incelendiğinde İzmir Fayında olağan dışı bir hareketlilik bulunmuyor. Bunun dışında tespit edilen bazı anlık lokal anormallikler sadece ilgili kurumlar ve yetkililer ile paylaşılmaktadır. İzmir Fayı dışında tüm İzmir ve yakın çevresinde de yakın veya orta vadede bir büyük deprem olacağına dair öncü sarsıntı tabir edilen kümelenmeler de gözlenmemektedir.

Elde somut bir veri ve emare olmadan halkta gereksiz endişe ve kaygıya neden olabilecek söylemlerden kaçınılması ve sorumlu bir davranış sergilenmesi gerekiyor. Somut veri olmamasına ve sismolojik gözlemlerin herhangi bir uyarı vermemesine rağmen, bilimsel ve mesleki araştırma kılıfı adı altında yerel yönetimlerin ve kamu idarecilerinin üzerinde baskı kurulması doğru değildir. İzmir’de maalesef, iki kelimeden oluşan “ben demiştim” ifadesini dile getirmek için adeta deprem olmasını uman bir takım kişiler ve kurum temsilcileri bulunuyor. Halkımızın ve kamu/yerel yöneticilerin, ellerinde hiçbir sismolojik veri, somut ve öncü emareler bulunmayan bu kişilere itibar etmemesi gerekiyor.

İzmir özelinde bir doğa olayı olan ve kaçınılmaz olarak gerçekleşeceğini bildiğimiz depremlerin birer afet haline gelmemesi için aşağıda sıralanan eksikliklerin mutlaka giderilmesi gerekmektedir.

1. Tüm ilçe belediyelerinin imar birimlerinde mutlaka jeofizik mühendisleri görevlendirilmelidir.

2. Yasal zorunluluk olan zemin etütlerindeki jeofizik ölçümler ve sonuçları mutlaka gerek sahada gerekse belediyelerde jeofizik mühendislerince denetlenmelidir. Bunun önemine en güncel örnek olarak İstanbul’da ardarda yaşanan heyelanlar verilebilir.

3. Son aylarda sıklıkla şikayet konusu olan sahte mühendislerin hazırladığı raporlar yeterli denetim yapılmadığından aylar sonra farkedilmektedir. Tüm zemin etüt raporları belediyede hazırlayan kişi tarafından şahsen imzalanmalıdır. Bu mühendislerin Büro Tescilinin olup olmadığı mutlaka sorgulanmalıdır. Aksi halde yaşanabilecek can ve mal kayıplarında tüm sorumluluk belediyelerdedir.

4. Özellikle İzmir’de yeni kent merkezi olarak tanımlanan bölgede inşa edilen tüm yüksek yapılarda zemin iyileştirme teknikleri uygulanmaktadır. Bu tekniklerin zemini iyileştirip iyileştirmediği mutlaka jeofizik ölçümlerle sınanmalıdır. İyileştirme çalışmasının ardından ölçümler denetimli olarak tekrarlanmalıdır.

5. Belediyelerimiz depremin ne olduğu ve deprem anında ne yapılması gerektiği yönünde periyodik bilgilendirici seminerler düzenlemelidir. Odamız bu konuda her türlü katkıya hazırdır.

6. Deprem sonrasında kullanılan toplanma alanları konusunda tüm Belediyeler gerekli çalışmaları tamamlamalı ve tüm halkımıza gerekli bilgilendirmeyi yapmalıdır.

Vatandaşlarımız zaman geçtikçe yaşanan acıları unutuyor ve gerekli tedbirleri almakta geç kalıyorlar. İzmir bilindiği gibi 1. Derece deprem bölgesinde ve geçmişte ciddi can ve mal kaybı yaşanan depremler meydana gelmiştir. Bu istatistiklere bakıldığında ileriki zamanda da muhakkak bir deprem ile karşı karşıya kalacaktır. Unutulmamalıdır ki; geçmişte olan depremler gelecekte de olmaya devam edecektir. Son 100 yıla baktığımızda maalesef 100 bine yakın vatandaşımız hayatını kaybetti. Bunun tek sebebi ülkemizin dünyanın en aktif deprem kuşağında yer alıyor olmasıdır. Afetler konusunda tüm bu bilinci ve farkındalığı tüm toplumumuza yaymamız hepimizin misyonu olmalıdır. // EGE BASIN GRUBU

GAZETELERİMİZ

GÜNAYDIN EGE GAZETESİ www.gunaydinege.net

BAKIRÇAY GAZETESİ www.bakircay.com

EGE HÂKİMİYET GAZETESİ www.egehakimiyet.com

FOTO HABER GAZETESİ www.fotohaber.com.tr

VAZİYET GAZETESİ www.yenivaziyet.com

YENİ VİZYON GAZETESİ www.yenivizyon.net

ARASTA GAZETESİ www.arastahaber.com

ALİAĞASPOR GAZETESİ www.aliagaspor.com

SAZAN MİZAH GAZETESİ www.yenisazan.com

İNTERNET SİTELERİ İÇİN TIKLAYINIZ

ALİAĞA HABER www.aliagahaber.com