EĞİTİM-BİR-SEN’DEN OKUL YÖNETİCİLİĞİ İÇİN KAPSAMLI RAPOR

Eğitim Bir Sen, eğitim kurumu yöneticiliğine yapılacak atamalara dair bir model önerisinde bulundu. Sendika, yöneticiliğin "görevlendirme" şeklinden çıkarılmasını ve müstakil olarak profesyonel hale getirilmesini istedi.

Memur-Sen İzmir İl Temsilcisi ve Eğitim-Bir-Sen İzmir 1 No’lu Şube Başkanı Ali Kaya, “Eğitim Kurumu Yöneticilerinin Seçimi ve Yetiştirilmesi: Tespitler ve Bir Model Önerisi” başlıklı Eğitim-Bir-Sen Genel Merkezi tarafından kamuoyuyla paylaşılan raporu değerlendirdi. 

Kaya, eğitim sisteminde, hem mevzuatta hem de uygulamada istikrarın yakalanamadığı konuların başında eğitim yöneticiliğinin geldiğini belirterek, “Eğitimi, ‘hizmetin üretim süreci’ ve ‘hizmet yönetim süreci’ olarak iki ana başlık altında düzenlemek ve yürütmek gerekiyor. Bu iki sürecin birbirini tamamlaması ve desteklemesi, hem ayrı ayrı hem de bir bütün olarak sorunsuz işlemesi önem arz ediyor. Bu sağlanmadan, gerçek bir eğitim sisteminden bahsetmek de eğitimde kalıcı ve kalkınmayı sağlayıcı başarıyı elde etmek de mümkün değildir” dedi.

KALİTELİ EĞİTİM, ‘İYİ ÖĞRETMEN’ VE ‘LİDER YÖNETİCİ’ İKİLİSİNİ OLUŞTURMAYI GEREKTİRİYOR

Ali Kaya, “Eğitimde amaçlara ulaşılması ve kaliteli eğitim hizmeti sunulması; okulun iyi örgütlenmesine ve iyi yönetilmesine, okulların iyi yönetilmesi ise eğitim yöneticilerinin kariyer-liyakat ekseninde yetiştirilmesine ve seçilmesine bağlıdır. Kaliteli eğitim, ‘iyi öğretmen’ ve ‘lider yönetici’ ikilisini oluşturmayı ve ilişkisini doğru zeminde kurmayı gerektiriyor. Bu yönüyle, iyi öğretmen ve lider yönetici ikilisini bulmak noktasında ülkemizde sorun olmadığını görüyor ve biliyoruz. Sorun, bu ikili arasındaki ilişkinin, her birine ait mevzuat ve uygulama içeriklerinin doğru zeminde kurulmaması ve kurgulanmamasıdır” diye konuştu.

TÜRKİYE’NİN ÖĞRETMEN VE YÖNETİCİ KONUSUNDA NİTELİK DEĞİL, EĞİTİM SİSTEMİ VE HEDEFLERİ KONUSUNDA NETLİK SORUNU VAR

Öğretmenlere ve yöneticilere ‘gereken nitelikleri taşımadıkları’ ithamını yapmaktan haz duyan ve ‘Türkiye’nin nitelikli öğretmen ve yönetici sorununu çözmesi gerek’ demekten yorulmayan bir kitlenin olduğuna dikkat çeken Kaya, “Bize göre Türkiye’nin öğretmen ve yönetici konusunda nitelik değil, eğitim sistemi ve hedefleri konusunda netlik sorunu var. Öğretmenlerin niteliklerini eğitim süreçlerinde kullanmasını, yöneticilerin nitelik ve yeterliliklerini yönetim süreçlerinde devreye sokmasını kısıtlayan hatta imkânsızlaştıran bir eğitim sistemimiz var. Bu eşik aşılamadığından, eğitim yönetimi ve eğitim yöneticileri konusunda yapılması gereken işleri masaya yatırıp tartışamıyoruz” şeklinde konuştu.

Mevcut sorunlara uzun vadeli çözümler getirecek, eğitimin hem yönetimini hem de nitelik artırıcı etkisini kolaylaştıracak, hak edenin görev almasını, hakkını verenin görevde kalmasını ve yeterliliğini kaybedenlerin görevine son verilmesini öngören bir çözüm arayışı niyetiyle hazırlanan ve alternatif, somut bir model önerisi içeren raporun satır başları şöyle:

EĞİTİM KURUMU YÖNETİCİLİĞİ İKİNCİ GÖREV OLMAKTAN ÇIKARILMALI

Devlet Memurları Kanunu’nun 88. maddesi, müdürlük, müdür başyardımcılığı ve müdür yardımcılığını, öğretmenler tarafından yürütülecek ikinci görev olarak tanımlıyor. 652 sayılı KHK’nın 37. maddesinde de, eğitim kurumu yöneticilerinin vali tarafından dört yıllığına görevlendirileceği belirtiliyor. Bu, eğitim kurumu yöneticiliğini, meslek değil meşgale olarak görmek, uzmanlaşmasını istememek, önemli ve değerli görmemek, profesyonellikle temas etmesini engellemektir. Sorunu görmek ve çözmek noktasında doğru hamle, eğitim kurumu yöneticiliğine mahsus kadro oluşturmak ve yöneticileri bu kadrolara atamaktır.

EĞİTİM KURUMU YÖNETİCİLİĞİNİN ÖN ŞARTI ‘ÖĞRETMENLİK’ OLMALI

Eğitim kurumu yöneticisi, kurumu yönetmekten, öğretmenleri ve diğer eğitim çalışanlarını doğru yönlendirmek ve yetiştirmekten sorumludur. Bu nedenle, eğitim kurumu yöneticiliğinde, öğretmenlik deneyimine sahip olmak temel şart olmalıdır. Raporumuz kapsamında incelenen ülkelerin tümünde eğitim kurumu yöneticisi olmak için birinci şartın öğretmenlik deneyimi olması, başka arayışların zaman ve enerji kaybı dışında sonuç doğurmayacağını teyit ediyor.

BAKANLIK, EĞİTİM YÖNETİCİLERİNİN EĞİTİMİNİ BİZZAT GERÇEKLEŞTİRMELİ

Bakanlık, eğitim yöneticilerinin yetiştirilmesinde koordinatör değil, icracı konumda olmalı; üniversiteleri ya da diğer kuruluşları adres göstermek yerine eğitime dair kapasitesini yönetici yetiştirmede devreye sokmalıdır.

EĞİTİM KURUMU YÖNETİCİLERİNİN ÜCRETİ KARİYER MİLLÎ EĞİTİM UZMANINDAN DÜŞÜK OLMAMALI

Eğitim kurumu yöneticiliği göreviyle sorumluluklar artarken, mali ve sosyal haklar artmamakta hatta birim saat başına alınan maaş tutarı düşmektedir. OECD ülkeleri arasında, ortalama okul müdürü maaşı ile ortalama öğretmen maaşı arasındaki farkın en az olduğu ülkelerden biri Türkiye’dir. Eğitim kurumu yöneticilerinin maaş ve ücretleri, kariyer millî eğitim uzmanlarından düşük olmayacak şekilde artırılmalıdır.

EĞİTİM YÖNETİCİLİĞİ MEVZUAT VE UYGULAMALARINDA İSTİKRAR ÖNEMLİ VE GEREKLİDİR

Eğitim kurumu yöneticilerinin seçimine ve görevlendirilmesine ilişkin ağırlıkla yönetmelik düzeyinde düzenleme yapıldığı görülmektedir. Fakat hiçbir yönetmeliğin yürürlüğe konulduğu ilk hâliyle bir yıldan daha uzun süre uygulanmadığı ve birçok yönetmeliğin de bir yıldan daha kısa sürede yürürlükten kalktığı gerçeği, bu alandaki temel sorunlardan biridir. Eğitim yönetimine dair mevzuat ve uygulamalarda süre boyutuyla istikrar yakalanmadıkça, ne eğitim yöneticisi yetiştirmek ne de eğitim yöneticilerinin seçimine ilişkin uygulamalardaki sıkıntıları gidermek mümkündür. Ülkenin yönetiminde ve ekonominin güçlenmesinde istikrar nasıl gerekli ve önemli ise okul yönetimine ve yöneticilerine ilişkin mevzuat ve uygulamalarda da istikrar en az o kadar önemli ve gereklidir.

‘YÖNETİM VE DENETİM’ ALANINDA YÜKSEK LİSANS YAPANLAR YAZILI SINAVDAN MUAF TUTULMALIDIR

Ancak belli bir süre müdür yardımcılığı yapmış olanlar eğitim kurumu müdürlüğü sınavına girebilmelidir. ‘Yönetim ve Denetim’ alanında doktora veya tezli/tezsiz yüksek lisans yapanlar ise yazılı sınavdan muaf tutulmalıdır.

İDARENİN SÜREKLİLİĞİ VE İSTİKRARI İLKESİ GEREĞİ KAZANILMIŞ HAKLAR KORUNMALIDIR

Mevcut eğitim kurumu yöneticilerinin müktesep haklarının korunması, hukuk devletinin bir gereğidir. Bu nedenle, görevde bulunan müdür ve müdür yardımcılarının kazanılmış hakları korunmalı ve görevlerine devam etmeleri sağlanmalıdır.